De kinderwens en klimaatverandering
Er zijn een aantal onderzoeken naar de invloed van klimaatzorgen op de kinderwens van jongeren, en ik zal op een aantal ingaan. Dit onderwerp is echter nog niet vaak onderzocht, en ook niet in Nederland, dus de cijfers zijn meer internationaal en algemeen.
Een groot onderzoek uit 2021 vroeg 16-25 jarigen uit tien landen over klimaatangst [3]. Daaruit bleek dat 60% van de ondervraagden zich (erg) zorgen maakt over klimaatverandering, 45% zegt dat klimaatverandering invloed heeft op hun dagelijkse leven, en 39% aarzelt om kinderen te krijgen (om verschillende redenen, niet alleen klimaatverandering). Ook andere onderzoeken laten zien dat klimaatverandering meestal niet de enige of voornaamste reden is dat mensen minder of geen kinderen willen [4]. Van de 20-45-jarige Amerikanen die minder kinderen hebben dan dat ze het liefst zouden willen, noemt 33% zorgen over klimaatverandering als een reden hiervoor. Ter vergelijking, 68% vindt het te duur, 54% wil meer tijd voor de kinderen die men al heeft en 42% wil meer vrije tijd. Van dezelfde groep Amerikanen die zeggen geen kinderen te willen noemt 11% klimaatverandering als een belangrijke reden hiervoor. Andere redenen zijn bijvoorbeeld geen partner hebben (34%) of gewoon geen kinderen willen (30%). Wel is het zo dat hoe jonger de ondervraagden, hoe meer mensen zeggen dat klimaatverandering een rol speelt in hun overwegingen rondom kinderen krijgen [5].
Dus, zijn zorgen over het klimaat helemaal of voornamelijk de oorzaak van de afnemende kinderwens van jongeren? Nee. Maar maken steeds meer jongeren zich zorgen over het klimaat en beïnvloedt dit steeds vaker hun kinderwens? Waarschijnlijk wel. Hoewel er pas in de laatste jaren onderzoek is naar de link tussen klimaatverandering en een kinderwens en er dus geen onderzoek is van vijf, tien of twintig jaar geleden om het mee te vergelijken, is het zeer waarschijnlijk dat jaren geleden, toen klimaatverandering nog minder bekend was, dit ook minder invloed had op de kinderwens van jongeren.
Twee manieren waarop klimaatverandering de kinderwens beïnvloedt
Een andere studie ondervroeg 27-45-jarige (voornamelijk) Amerikanen die zeiden dat klimaatverandering een invloed had op hun kinderwens [6]. Dit onderzoek liet de twee voornaamste redenen zien hoe klimaatverandering invloed heeft op mensen hun kinderwens. Enerzijds was 69% van de ondervraagden bezorgd over de CO2-voetafdruk van het krijgen van kinderen. En anderzijds was 97% bezorgd over het welzijn van kinderen in een wereld met klimaatverandering. Oftewel: kinderen zijn slecht voor klimaatverandering en klimaatverandering is slecht voor kinderen.
CO2-voetafdruk van kinderen
De uitstoot die je voorkomt door een kind minder te krijgen, is vele malen hoger dan de uitstoot die je voorkomt door bijvoorbeeld geen vlees te eten, niet te vliegen of goed te recyclen. Dit komt ook omdat het niet alleen gaat om de extra voetafdruk van jouw ene kind, maar ook omdat het waarschijnlijk is dat jouw kind zelf ook weer kinderen krijgt en die extra voetafdruk(ken) voorkom je dus ook. Nederlanders hebben relatief een hoge voetafdruk in vergelijking tot mensen uit andere landen, omdat we zo welvarend leven [7]. Het ligt dus voor de hand dat individuen denken: ik focus niet alleen op kikkererwten en consuminderen, maar ook op een kind minder.
Welzijn van kinderen in een klimaat-veranderde wereld
Jongeren maken zich niet alleen zorgen over hun eigen toekomst, maar ook over de wereld waarin hun kinderen zouden moeten leven. Overstromingen, hittegolven, droogte, stormen—deze gevaarlijke omstandigheden zullen vaker voorkomen en intensiever worden naar mate de wereld opwarmt [8].
Mogelijk wat troost voor Nederlandse toekomstige ouders: in vergelijking tot de rest van de wereld is Nederland een erg veilige plek om kinderen te krijgen in tijden van klimaatverandering. Het risico van klimaatverandering op kinderen is erg onevenredig verdeeld over de wereld. Het is afhankelijk van hoe kwetsbaar een kind is (bijvoorbeeld hoe arm of rijk, hoe gezond) en in wat voor omgeving het kind opgroeit (rond tsunami’s en bosbranden, of niet). En Nederland scoort plek 140 van de 164 op Unicef’s Children’s Climate Risk Index [7].
Voor de morele vraag over of het nou OK is om kinderen te krijgen, zie ook de vraag ‘Als menselijk handelen de oorzaak is van klimaatverandering, waarom ontmoedigt de overheid het krijgen van kinderen dan niet?’.
